|  Giri Sayfam Yap | Sk Kullanlanlara Ekle 
 
   
Haberler

  

 
Anayasa Mahkemesi 'Egemen benim" dedi

Anayasa Mahkemesi 'Egemen benim" dedi

nsan haklar, anayasa hukuku, hukuk-siyaset ilikisi ve siyaset felsefesi gibi alanlarda eitli ulusal ve uluslararas akademik dergilerde makaleleri yaymlanan Arslan"n bir de Vahit Bak ile birlikte kaleme ald Constitutional Law of Turkey (Trkiye"nin Anayasa Hukuku) balkl bir kitab bulunuyor.
Pazartesi, 07 Temmuz 2008 02:44 Polis Akademisi"nde retim yesi olarak grev yapan Do. Dr. Zht Arslan, son gelimeleri deerlendirdi. TBMM ats altndaki drt partinin destekledii ve milletvekillerinin drtte lk ounluunun oyuyla Anayasa"nn 10. ve 42. maddelerinde yapt deiiklik getiimiz ay Anayasa Mahkemesi tarafndan iptal edildi. Mevcut Anayasa"ya gre anayasa deiikliklerini sadece ekil bakmndan ele alma yetkisine sahip olan Anayasa Mahkemesi"nin bu iptal karar hukukular nezdinde byk infiale neden oldu. Biz de Anayasa Mahkemesi"nin bu aibeli tutumunu yetkin bir hukuku olan Do. Dr. Zht Arslan ile konutuk. 1964 ylnda doan Zht Arslan, 1987 ylnda Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi Kamu Ynetimi Blm"nden mezun oldu. Yksek lisansn ve doktorasn srasyla 1991 ve 1996 yllarnda Leicester niversitesi"nde hukuk alannda tamamlad. 2002 ylnda anayasa hukuku dalnda doentlik unvan alan Zht Arslan, halen Polis Akademisi"nde retim yesi olarak grev yapmaktadr. nsan haklar, anayasa hukuku, hukuk-siyaset ilikisi ve siyaset felsefesi gibi alanlarda eitli ulusal ve uluslararas akademik dergilerde makaleleri yaymlanan Arslan"n bir de Vahit Bak ile birlikte kaleme ald Constitutional Law of Turkey (Trkiye"nin Anayasa Hukuku) balkl bir kitab bulunuyor. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin Anayasa"nn 10. ve 42. mad­de­lerindeki de­i­ik­lik­le­ri ip­tal ka­ra­rn hu­ku­ki ba­km­dan na­sl de­er­len­di­ri­yor­su­nuz? Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin bu ka­ra­r Ana­ya­sa"nn ak­a ih­la­li an­la­m­na ge­li­yor. Sa­de­ce tek bir mad­de de­il bir­ok mad­de ih­lal edil­di. n­k Mah­ke­me"nin ana­ya­sa de­i­ik­lik­le­ri­ni sa­de­ce e­kil ba­k­mn­dan de­net­le­me yet­ki­si var. Oy­sa Mah­ke­me bu s­n­rn ok te­si­ne ge­e­rek, 10. ve 42. mad­de­de­ki de­i­ik­lik­le­ri e­kil g­rn­t­s al­tn­da esas­tan de­net­le­di. e­kil de­ne­ti­mi­nin, de­i­ti­ril­me­si tek­lif da­hi edi­le­mez mad­de­le­ri de kap­sa­ya­cak e­kil­de ge­ni­le­til­me­si mm­kn m? Bence Mah­ke­me­ onu yap­t. 148. mad­de­de­ki e­kil de­ne­ti­mi art­la­rn­dan bi­ri­si olan tek­lif o­un­lu­u ar­t­n ge­ni yo­rum­la­d. Tek­lif o­un­lu­un­dan n­ce tek­lif edi­le­bi­lir­lik ar­t­na ba­kl­ma­s ge­rek­ti­i­ni d­n­d. Do­la­y­sy­la 148"den 4. mad­de­ye gi­de­rek, de­i­ti­ril­me­si tek­lif da­hi edi­le­me­ye­cek ana­ya­sa de­i­ik­lik­le­ri­ni de e­kil ba­k­mn­dan de­net­le­ye­bi­le­ce­i­ni ile­ri sr­d. An­cak bu, ar­tk e­kil de­ne­ti­mi ol­mak­tan ­k­yor, esas de­ne­ti­mi­ne gi­ri­yor. n­k bir de­i­ik­li­in Ana­ya­sa"nn ilk mad­de­sin­de­ki hu­sus­la­ra ay­k­r olup ol­ma­d­­n be­lir­le­ye­bil­mek iin e­kil­le ye­tin­me­niz mm­kn de­il; esa­sa gir­me­niz la­zm. Za­ten ek­li bu ka­dar ge­ni ta­nm­la­yn­ca e­kil de­ne­ti­mi­nin d­n­da ka­la­bi­le­cek hi­bir ana­ya­sa de­i­ik­li­i ola­maz her­hal­de, y­le de­il mi? Ke­sin­lik­le y­le. Ana­ya­sa"nn 2. mad­de­sin­de­ki ni­te­lik­ler ok so­yut ve ge­nel il­ke­ler­dir. De­mok­ra­tik dev­let, sos­yal dev­let, hu­kuk dev­le­ti, la­ik­lik gi­bi il­ke­ler ok ge­ni yo­rum­lan­d­n­da bu­nun d­n­da ka­la­bi­le­cek bir ana­ya­sa de­i­ik­li­i mm­kn de­il­dir. Do­la­y­sy­la Ana­ya­sa Mah­ke­me­si e­kil g­rn­t­s al­tn­da tm ana­ya­sa de­i­ik­lik­le­ri­ni de­net­le­ye­bi­lir ha­le gel­mek­te­dir. Pe­ki, e­kil art­la­r­na ili­kin ana­ya­sal h­km bu ka­dar yo­ru­ma ak m? Ana­ya­sa"da­ki e­kil art­la­r ok ak. Ana­ya­sa de­i­ik­lik­le­ri sa­de­ce tek­lif ve oy­la­ma o­un­lu­u ile iki de­fa g­r­l­me art­la­r ba­k­mn­dan de­net­le­ne­bi­lir. Bun­lar her­ke­sin ra­hat­lk­la an­la­ya­bi­le­ce­i art­lar. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si bu­nu zor­la­d, yet­ki ala­n­n ge­ni­let­ti. 1970"li yl­lar­da­ki i­ti­ha­dy­la bir an­lam­da tu­tar­l bir ka­rar ver­di. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ku­rul­du­un­dan bu ya­na, ana­ya­sa­la­ra ra­men, s­rek­li ana­ya­sa de­i­ik­lik­le­ri ko­nu­sun­da yet­ki ala­n­n ge­ni­le­ti­yor. Ya­ni yar­g­sal ak­ti­viz­mi be­nim­se­yen, ken­di­si­ne Ana­ya­sa ile ve­ri­len yet­ki­le­ri ge­ni­le­te­rek, hat­ta ve­ril­me­yen yet­ki­le­ri de ken­di­si­ne ta­n­ya­rak s­rek­li si­ya­sal ala­na m­da­ha­le eden bir mah­ke­me var kar­­mz­da. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si yet­ki­si­ni ilk kez a­m­yor ya­ni. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin yet­ki a­m ve yet­ki gas­p sa­y­la­bi­le­cek ka­rar­la­r hep ol­du. 61 Ana­ya­sa­s d­ne­min­de de ol­du; bu d­nem­de de var. Ama bu bo­yut­ta, bu ka­dar ak bir ana­ya­sa ih­la­li ben da­ha n­ce ha­tr­la­m­yo­rum. Bu ka­rar, 367 ka­ra­rn­dan ok da­ha ile­ri d­zey­de bir yar­g­sal ak­ti­viz­mi, hat­ta ak­ti­viz­min te­sin­de bir yet­ki gas­p­n ifa­de edi­yor. As­ln­da "yar­g­sal ak­ti­vizm" kav­ra­m bi­le bu ka­ra­r ak­la­ma­da ye­ter­siz ka­l­yor. Kav­ra­mn t­ken­di­i yer" Evet, ba­zen s­zn, kav­ra­mn ve hu­ku­kun t­ken­di­i ye­re ge­lip da­ya­n­yor­su­nuz. n­k hu­kuk er­e­ve­sin­de, Ana­ya­sa ku­ral­la­r er­e­ve­sin­de bu ka­ra­r ak­la­mak ko­lay de­il. As­ln­da, son za­man­lar­da sk kul­la­n­lan ve bi­raz da ge­li­i­g­zel kul­la­nl­d­ iin vl­ga­ri­ze olan "yar­g dar­be­si" bu ka­rar iin ge­er­li­dir. Bu kav­ram, ana­ya­sa te­ori­sin­de zel­lik­le yk­sek mah­ke­me­le­rin yo­rum yo­luy­la ana­ya­sal d­ze­nin te­mel pa­ra­met­re­le­ri­ni de­i­ti­ren ka­rar­la­r iin kul­la­n­lr. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin son ip­tal ka­ra­r, bu an­lam­da ta­li ku­ru­cu ik­ti­dar hak­kn­da­ki te­mel ana­ya­sal nor­mu de­i­ti­ren bir yar­g dar­be­si­dir. Ben Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin ge­rek­e­si­ni bek­le­mek ge­rek­ti­i­ni sy­le­yen hu­kuk­u­la­r an­la­mak­ta zor­la­n­yo­rum. im­di­den ka­ra­rn na­sl bir ge­rek­e­si ola­bi­lir, di­ye de so­ru­la­maz m? Ben bu ka­ra­rn ge­rek­e­si­ni bek­le­mek ge­re­kir, de­mi­yo­rum. Za­ten bel­ki de ilk kez ge­rek­e­yi bek­le­me­den bir ka­ra­ra y­ne­lik ele­ti­ri­le­ri­mi yap­tm. An­cak ba­z­la­r n­ce ka­ra­rn ge­rek­e­si­ni g­re­lim, di­yor. Ba­z ka­rar­lar­da bu do­ru. Tar­t­ma­l di­ye­bi­le­ce­i­miz, yo­ru­ma ak ku­ral­la­rn ge­er­li ol­du­u da­va­lar­da, mah­ke­me­ler bi­zim n­ce­den n­g­re­me­di­i­miz bir ge­rek­ey­le ka­ra­r ak­la­ya­bi­lir. Ama bu ka­ra­rn ge­rek­e­si ben­ce ok nem­li de­il. n­k Ana­ya­sa Mah­ke­me­si han­gi ar­g­ma­n ile­ri s­rer­se sr­sn bu ve­ri­len ka­ra­r hak­l­la­t­ra­maz. Ge­rek­e ne olur­sa ol­sun, Ana­ya­sa"nn ak h­km­le­ri ih­lal edil­mi du­rum­da. Ge­rek Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin ge­rek­se yk­sek yar­g­nn di­er or­gan­la­r­nn ka­rar­la­r, san­ki sa­de­ce hu­ku­ki bir tar­t­ma sz ko­nu­suy­mu gi­bi ele al­n­yor. Me­se­le­nin bir de eko­no­mi po­li­ti­i yok mu? Tr­ki­ye"de­ki ege­men­lik ili­ki­le­riy­le bu­nun bir ili­ki­si yok mu? Bu son ka­rar, as­ln­da Tr­ki­ye"de ege­me­nin kim ol­du­u so­ru­suy­la ya­kn­dan il­gi­li. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si bir an­lam­da bu ka­rar­la "Tr­ki­ye"de ege­men be­nim" de­di. n­k bi­li­yor­su­nuz, ege­men her­han­gi bir tar­t­ma­l ko­nu­da son s­z sy­le­ye­bi­len­dir. Bu­ra­da da u tar­t­ma gn­de­me gel­di: ni­ver­si­te­ler­de ba­r­t­s ser­best­li­i la­ik­li­e ay­k­r m­dr, de­il mi­dir? Ana­ya­sa ko­yu­cu ira­de "Ay­k­r de­il­dir" de­di. Tam ter­si­ne ba­r­t­s ser­best­li­i la­ik­li­in bir ge­re­i­dir; ni­te­kim de­mok­ra­tik la­ik l­ke­ler­de by­le bir ya­sak yok­tur, de­di. Ve Mec­lis drt­te o­un­luk­la ana­ya­sa de­i­ik­li­i yap­t. An­cak Ana­ya­sa Mah­ke­me­si de­di ki, da­ha n­ce ver­di­im ka­rar­lar­da ol­du­u gi­bi ba­r­t­s ser­bes­ti­si la­ik­li­e ay­k­r­dr; do­la­y­sy­la Ana­ya­sa"nn de­i­ti­ri­le­mez h­km­le­rin­den bi­ri­si olan 2. mad­de­ye ay­k­r­dr. So­nu ola­rak, bu tar­t­ma­da son s­z Mec­lis ira­de­si­ni ip­tal eden Ana­ya­sa Mah­ke­me­si sy­le­mi ol­du. Pe­ki, bu du­rum Ana­ya­sa"nn be­nim­se­di­i ege­men­lik an­la­y­­na uy­gun mu? Mah­ke­me, "Bu tr si­ya­sal ko­nu­lar­da son s­z sy­le­me yet­ki­si ba­na ait­tir" de­di. An­cak bu­nu me­ru­la­t­ra­cak bir ze­min Ana­ya­sa"da yok. Ana­ya­sa bu ko­nu­lar­da son s­z sy­le­me yet­ki­si­ni ok ak ve net bir dil­le Mec­lis"e b­ra­k­yor. Tr­ki­ye"de ta­li ku­ru­cu ik­ti­dar ola­rak Mec­lis"in ilk mad­de d­n­da Ana­ya­sa"y de­i­tir­me yet­ki­si var ve bu yet­ki­yi ba­ka her­han­gi bir or­gan­la pay­la­ma­s mm­kn de­il. Mah­ke­me­ bu ka­rar­la mn­ha­s­ran Mec­lis"e b­ra­k­lan ana­ya­sa­y de­i­tir­me yet­ki­si­ne, ya­ni ta­li ku­ru­cu ik­ti­dar yet­ki­si­ne or­tak ol­mu du­rum­da. Bu du­rum Ana­ya­sa"da ifa­de­si­ni bu­lan ege­men­li­in te­mel pa­ra­met­re­le­ri­nin de­i­ti­ril­me­si an­la­m­na ge­li­yor. Bu ka­rar­la be­ra­ber Tr­ki­ye"de­ki ya­sa­may­la yar­g ara­sn­da­ki ili­ki­ler­de bir t­kan­ma, kuv­vet­ler ay­r­l­­n bo­zan bir du­rum ya da bir hi­ye­rar­i olu­mu du­rum­da ve her­hal­de bu hep by­le de­vam ede­me­ye­cek. K­sa va­de­de bu­nun a­la­bi­le­ce­i­ni d­­n­yor mu­su­nuz? As­ln­da ge­mi­te de by­le s­kn­t­lar ya­an­d. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si 1970"ten iti­ba­ren ana­ya­sa de­i­ik­lik­le­ri­ni e­kil g­rn­t­s al­tn­da hep esas­tan de­net­le­di. 61 Ana­ya­sa­s"nda ana­ya­sa de­i­ik­lik­le­ri­nin de­net­le­ne­bi­le­ce­i­ne da­ir bir h­km ol­ma­ma­s­na ra­men, Mah­ke­me yo­rum yo­luy­la bu yet­ki­yi ken­di­si­ne ta­n­d ve ba­lan­g­ta hem esas hem de e­kil de­ne­ti­mi yap­t. 1971"de Mah­ke­me"ye bir tep­ki ola­rak Mec­lis Ana­ya­sa"y de­i­tir­di ve de­di ki, "Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ana­ya­sa de­i­ik­lik­le­ri­ni sa­de­ce e­kil ba­k­mn­dan de­net­le­ye­bi­lir." Ama Mah­ke­me bu­nun­la ye­tin­me­di; e­kil g­rn­t­s al­tn­da esas de­ne­ti­mi yap­ma­ya de­vam et­ti. Bu­nun ze­ri­ne de 82 Ana­ya­sa­s"n ya­pan­lar, Mah­ke­me­yi bir yer­de dur­dur­mak ge­rek­ti­i­ni d­n­d­ler. Ana­ya­sa"y ka­le­me alr­lar­ken, ana­ya­sa­y de­i­tir­me yet­ki­si­nin sa­de­ce Mec­lis"e ait ol­du­u­nu, Mah­ke­me­"nin bu yet­ki­ye or­tak ola­ma­ya­ca­­n be­lirt­ti­ler. Ni­te­kim 1982 Ana­ya­sa­s"n ya­pan Ana­ya­sa Ko­mis­yo­nu ve Da­n­ma Mec­li­si tu­ta­nak­la­r in­ce­len­di­in­de bu ka­rar­l ira­de ak­a g­r­le­cek­tir. Ak­si yn­de­ki b­tn ner­ge­ler, ya­ni ilk mad­de­ye ay­k­r ana­ya­sa de­i­ik­lik­le­ri­nin Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nce de­net­len­me­si­ni tek­lif eden tm ner­ge­ler Da­n­ma Mec­li­si"nde red­de­dil­di. Bu bir an­lam­da Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin 1980 n­ce­si tav­r­na tep­ki de­il mi? Evet, bu ak ve ka­rar­l bir tep­kiy­di. Ana­ya­sa"y ya­pan­lar, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin da­ha n­ce yo­rum yo­luy­la du­rum­dan va­zi­fe ­kar­ma­s­na ve yet­ki ala­n­n ya­sa­ma or­ga­n aley­hi­ne ge­ni­let­me­si­ne ak­a tep­ki gs­ter­di­ler. Bu tep­ki so­nu­cun­da e­kil de­ne­ti­mi­nin ne an­la­ma gel­di­i­ni tek tek sa­ya­rak, es­ki de­yim­le tah­di­di ve ta­da­di ola­rak be­lir­ten 148. mad­de or­ta­ya k­t. As­ln­da son ka­ra­ra ka­dar da bu ko­nu­da cid­di bir so­run ya­an­ma­d. 82 Ana­ya­sa­s d­ne­min­de ha­tr­la­d­m ka­da­ry­la ana­ya­sa de­i­ik­li­i ile il­gi­li Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"ne ba­vu­ru ya­pl­d; bun­la­rn ­n de Mah­ke­me red­det­ti. An­cak, im­di Mah­ke­me 70"li yl­lar­da­ki i­ti­ha­d­na ge­ri dn­m g­r­n­yor. Bu­na kar­ ya­sa­ma or­ga­n ne ya­pa­bi­lir? Bu­na tep­ki ola­rak ya­sa­ma or­ga­n el­bet­te de­i­ik­lik ya­pa­bi­lir; ama bu de­i­ik­li­in k­sa va­de­de olup ol­ma­ya­ca­ p­he­li. Ben do­ru­su k­sa va­de­de Mah­ke­me"nin bu ka­ra­r­na tep­ki ola­rak ye­ni bir ana­ya­sa de­i­ik­li­i ya­p­la­bi­le­ce­i­ne ih­ti­mal ver­mi­yo­rum. Bel­ki or­ta ve­ya uzun va­de­de ye­ni bir ana­ya­sa ya­p­m s­re­cin­de bu du­rum tek­rar gn­de­me ge­le­cek ve ta­rih­sel ge­li­i­me pa­ra­lel ola­rak muh­te­me­len Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin e­kil de­ne­ti­mi yet­ki­si de elin­den al­na­cak. Bu do­al bir ge­li­me. Ben bu­nun ola­bi­le­ce­i­ni, hat­ta ol­ma­s ge­rek­ti­i­ni d­­n­yo­rum. Bu bi­raz da Tr­ki­ye"de­ki atan­m­lar­la se­il­mi­ler ara­sn­da­ki den­gey­le de ili­ki­li de­il mi? n­k son d­nem­de yet­ki­si­ni aan ku­rum sa­de­ce Ana­ya­sa Mah­ke­me­si de­il. Tr­ki­ye"de­ki "Mer­kez" ile "ev­re" ya da pi­ra­mi­din s­t ile al­t ara­sn­da­ki e­li­ki de­rin­le­tik­e ku­rum­lar da ken­di yet­ki alan­la­r­n da­ha ra­hat aa­bi­lir du­ru­ma gel­me­ye ba­la­d­lar. Do­la­y­sy­la bu sa­de­ce Ana­ya­sa Mah­ke­me­si so­ru­nu de­il ga­li­ba. Evet. Bu, hu­kuk iin­de­ki bir tar­t­ma gi­bi g­rn­mek­le bir­lik­te, ok da­ha ge­nel­de bir si­ya­si ik­ti­dar a­t­ma­s. Bu ik­ti­dar m­ca­de­le­sin­de, ba­sit­le­tir­mek ge­re­kir­se, bir ta­raf­ta mer­ke­zi g­ler, b­rok­ra­tik ik­ti­dar odak­la­r var; di­er ta­raf­ta ev­re­nin tem­sil­ci­si ko­nu­mun­da de­mok­ra­tik si­ya­set. Ve ba­lan­g­cn­dan be­ri b­rok­ra­tik ik­ti­dar­la si­ya­si ik­ti­dar ara­sn­da­ki m­ca­de­le­de hu­kuk ok nem­li bir ara ro­l­n oy­nu­yor. Mer­ke­zi g­ler bu hu­kuk si­la­h­na sa­hip­ler ve bu­nu da ye­ri gel­dik­e kul­la­n­yor­lar. Hu­ku­kun bu e­kil­de si­ya­sal­la­t­rl­ma­s ve si­ya­si ik­ti­dar m­ca­de­le­sin­de bir ara ola­rak kul­la­nl­ma­s, bel­ki k­sa va­de­de si­ya­si ik­ti­da­r ik­ti­dar­sz­la­tr­mak su­re­tiy­le b­rok­ra­tik ik­ti­da­rn ii­ne ge­le­bi­lir ve onu da­ha avan­taj­l ko­nu­ma ge­ti­re­bi­lir. An­cak uzun va­de­de bu du­rum, as­ln­da b­rok­ra­tik ik­ti­da­rn ko­ru­ma­ya a­l­t­ te­mel de­er­le­re de ay­k­r bir so­nu ya­ra­ta­cak­tr. Ne­dir b­rok­ra­tik ik­ti­da­rn s­rek­li sa­vun­du­u? Cum­hu­ri­yet"in de­i­ti­ri­le­mez ni­te­lik­le­ri. Bu ni­te­lik­ler ara­sn­da la­ik­li­in ya­n s­ra in­san hak­la­r, de­mok­ra­si ve hu­kuk dev­le­ti var. Ama bu son sy­le­dik­le­ri­niz son­ra­dan ek­len­di. Evet, 27 Ma­ys"tan son­ra. 1961 Ana­ya­sa­s"yla bir­lik­te Ana­ya­sa"nn de­i­ti­ri­le­mez h­km­le­ri ola­rak or­ta­ya k­t bun­lar. Ay­r­ca son­ra­dan ek­len­mi ol­ma­la­r de­i­e­bi­lir ol­du­u­nu ya da n­ce ek­le­nen­ler­den da­ha az nem­li ol­du­u­nu gs­ter­mi­yor. De­mek is­te­di­im u: B­rok­ra­tik ik­ti­da­rn Ana­ya­sa ta­n­maz tav­r, ne­ti­ce­de ko­ru­ma­ya a­l­r g­rn­d­ Cum­hu­ri­yet"in de­mok­ra­tik hu­kuk dev­le­ti ni­te­li­i­ni r­se­le­mek­te­dir. Pe­ki, bu­gn­k ik­ti­da­rn ya da ge­le­cek­te­ki her­han­gi bir ik­ti­da­rn ya­pa­ca­ bir yar­g re­for­mu, bu tr so­run­la­ra yol ver­me­me­si iin siz­ce han­gi te­mel zel­lik­le­ri ta­­ma­l? Bir ke­re yar­g­nn te­mel fonk­si­yo­nu­nu ok iyi ta­nm­la­mak la­zm. Pra­tik an­lam­da ku­rum­sal bir­ta­km de­i­ik­lik­ler ner­me­den n­ce, "Yar­g bir hu­kuk dev­le­tin­de ne ie ya­rar?" so­ru­su­nu ce­vap­lan­dr­mak ge­re­ki­yor. Biz­de yar­g ken­di­si­ni si­ya­si re­ji­min ko­ru­yu­cu­su ola­rak g­r­yor. Hal­bu­ki de­mok­ra­tik re­jim­ler­de yar­g­nn g­re­vi, bi­rey­le­rin hak ve z­gr­lk­le­ri­ni si­ya­sal oto­ri­te kar­­sn­da ko­ru­mak­tr. "Yar­g­nn Tr­ki­ye"de­ki ege­men­lik ili­ki­le­rin­de i­le­vi ne ol­ma­l?" di­ye bir so­ru so­rul­mu ve ona ce­vap ve­ril­mi Tr­ki­ye"de" Ay­nen y­le. Yar­g ca­ri sis­te­mi ko­rur. Bu ca­ri sis­tem ne ka­dar an­ti­de­mok­ra­tik olur­sa ol­sun ko­ru­ma­ya de­er­dir gi­bi bir an­la­y var. Yar­g bu ik­ti­dar kav­ga­sn­da ta­raf ol­du­u md­det­e ve as­li va­zi­fe­si­nin te­mel hak ve z­gr­lk­le­ri, hu­kuk dev­le­ti­ni ko­ru­mak ol­du­u­nu unut­tu­u md­det­e, ya­pa­ca­­nz yar­g re­form­la­r­nn da ok faz­la bir an­la­m ol­ma­ya­cak­tr. ­te alan ara­tr­ma­la­rn­da or­ta­ya ­kan bir an­la­y var. Bir­ok yar­g men­su­bu "Sz ko­nu­su olan l­kem­se hu­kuk mu­kuk din­le­mem" di­yen bir zih­ni­yet­te. Bir pa­ran­tez aa­ym, "si­ya­sal oto­ri­te kar­­sn­da" de­di­niz. Bu­na as­ln­da Tr­ki­ye"de dev­let oto­ri­te­si de­mek ge­re­ki­yor. Ta­bii si­ya­si oto­ri­te­den kas­tm, sa­de­ce de­mok­ra­tik yol­lar­la se­il­mi ik­ti­dar de­il, esas iti­ba­ry­la dev­let oto­ri­te­si. n­k ma­ale­sef Tr­ki­ye"de bu iki­si her za­man bir­bi­riy­le r­t­m­yor. Bi­li­yor­su­nuz si­ya­set bi­li­min­de bu du­rum "de­mok­ra­si a­" ola­rak ni­te­len­di­ri­li­yor. Ya­ni bir l­ke­de te­mel si­ya­si ka­rar­la­r alan­lar, de­mok­ra­tik yol­lar­la se­i­len­ler de­il­se, bu­ra­da de­mok­ra­si a­ var de­mek­tir. Tr­ki­ye bu de­mok­ra­si a­­n uzun s­re­dir ya­­yor. Son yar­g ka­rar­la­r da bu a­ iyi­ce de­rin­le­tir­di. n­k si­ya­sal alan­da ka­rar­la­r ar­tk de­mok­ra­tik an­lam­da se­il­mi­ler de­il, atan­m b­rok­rat­lar ve­ri­yor. Bu da si­ya­se­tin yar­g­sal­la­ma­s de­di­i­miz du­ru­mu or­ta­ya ­ka­r­yor. Si­ya­se­ten aln­ma­s ge­re­ken ka­rar­la­r, yar­g al­yor. Bu da so­nu ola­rak, de­mok­ra­tik si­ya­sal ala­n da­ral­t­yor. Bu de­mok­ra­si a­­n gi­de­re­cek olan bir re­for­mun art­la­ry­la il­gi­li ko­nu­ma­ya de­vam ede­cek olur­sak, bir­ok ele­ti­ri var; yar­g­nn hal­ka he­sap ve­re­bi­lir­li­i­nin ve ba­m­sz­l­­nn ya­nn­da ta­raf­sz­l­­nn da sa­lan­ma­s ya da yk­sek yar­g or­gan­la­r­nn ya­p­sy­la il­gi­li ba­z de­i­ik­lik­ler gi­bi. Bu ko­nu­da­ki yak­la­­m­nz ne­dir? zel­lik­le ana­ya­sa yar­g­s ko­nu­sun­da bir de­i­ik­lik ka­­nl­maz g­r­n­yor. Biz­zat Ana­ya­sa Mah­ke­me­si de 2004"ten be­ri bu yn­de de­i­ik­lik­ler ne­ri­yor. Bir ke­re Mah­ke­me"­nin de­mok­ratik me­ru­iye­t so­ru­nu, di­ri bir so­run ola­rak or­ta­da du­ru­yor. Bu ko­nu sa­de­ce biz­de de­il, Ba­t­l de­mok­ra­tik re­jim­ler­de de tar­t­­l­yor. So­ru ok ba­sit: Ata­na­rak g­re­ve ge­len ok az sa­y­da­ki ye, de­mok­ra­tik yol­lar­la se­i­le­rek i­ba­­na gel­mi me­se­la 550 ki­i­nin ira­de­si­ni na­sl et­ki­siz k­la­bi­lir? Ba­t de­mok­ra­si­le­rin­de bu­nu me­ru­la­tr­ma­ya a­l­an Ro­nald Dwor­kin gi­bi et­ki­li hu­kuk teo­ris­yen­le­ri var. Bu­nun kar­­sn­da Je­remy Wal­dron gi­bi, ana­ya­sa yar­g­s­nn ke­sin­lik­le de­mok­ra­tik me­ru­iye­ti­nin ola­ma­ya­ca­­n sa­vu­nan­lar da var. Biz­de san­ki bu bir n ka­bul gi­bi al­g­la­n­yor; ana­ya­sa yar­g­s ol­maz­sa ol­maz gi­bi ka­bul edi­li­yor. Hat­ta ba­z­la­r da­ha da ile­ri gi­di­yor. "27 Ma­ys"tan n­ce bir Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ol­say­d dar­be ya­an­maz­d Tr­ki­ye"de" di­yor. Bun­lar ana­ya­sa mah­ke­me­le­ri­nin ta­rih­sel­li­i­ni gz ar­d eden ve bun­la­r de­mok­ra­tik re­jim­ler iin ol­maz­sa ol­maz ku­rum­lar ola­rak g­ren n­yar­g­l d­n­ce­ler. Hal­bu­ki ana­ya­sa yar­g­s­na yer ver­me­yen kk­l de­mok­ra­tik re­jim­ler de var. n­gil­te­re, Hol­lan­da ve s­kan­di­nav l­ke­le­rin­de ana­ya­sa mah­ke­me­le­ri yok. An­cak bu l­ke­ler­de hu­kuk dev­le­ti il­ke­si, de­mok­ra­si pe­ki­mi du­rum­da ve te­mel hak­lar nem­li l­­de ko­run­uyor. So­run sa­de­ce ana­ya­sa yar­g­s­nn var­l­ so­ru­nu de­il. Tr­ki­ye"de­ki ana­ya­sa yar­g­s­nn ya­p­sy­la ana­ya­sa yar­g­s­na sa­hip olan Ba­t­l de­mok­ra­si­ler­de­ki ya­p da ay­n de­il. Evet, Tr­ki­ye"de­ki Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin de­mok­ra­tik hi­bir tem­si­li ni­te­li­i yok. Ba­t"da ana­ya­sa yar­g­s­na yer ve­ren l­ke­ler­de bu mah­ke­me­nin ye­le­ri­ni nem­li l­­de par­la­men­to­lar be­lir­li­yor. Hat­ta Al­man­ya, Po­lon­ya ve Ma­ca­ris­tan gi­bi l­ke­ler­de ana­ya­sa mah­ke­me­le­ri­nin tm ye­le­ri­ni par­la­men­to be­lir­li­yor. Al­man­ya"nn Na­zi ge­mi­i­ni d­n­d­­nz­de bu ok da­ha nem­li ha­le ge­li­yor. Na­zi tec­r­be­si ya­a­m bir l­ke­de bi­le si­ya­si­le­re biz­de­ki gi­bi g­ven­siz­lik yok. Biz­de ise zel­lik­le 27 Ma­ys 1960 Dar­be­si"nden son­ra ana­ya­sal d­ze­ni be­lir­le­yen duy­gu­sal fak­tr, si­ya­set ve si­ya­set­i kor­ku­su ol­du. Bu kor­ku be­ra­be­rin­de si­ya­se­te ve si­ya­sal ku­rum­la­ra g­ven­siz­li­i ge­tir­di. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin ye­le­ri­nin hi­bi­ri­ni par­la­men­to­nun be­lir­le­me­me­si­nin te­mel se­be­bi bu. Pe­ki, si­ya­set kor­ku­suy­la de­mok­ra­si ba­da­r m? El­bet­te ba­da­maz. Si­ya­se­te g­ven­siz­lik ze­ri­ne sa­lk­l bir de­mok­ra­si in­a ede­mez­si­niz. n­k si­ya­se­te y­ne­lik kor­ku ve g­ven­siz­lik, b­rok­ra­tik ik­ti­da­r tah­kim eden en nem­li un­sur­lar­dr. Bu kor­ku ve g­ven­siz­li­in dep­re­ti­i d­nem­ler­de ya­a­nan ey, ik­ti­da­rn si­ya­set­siz­le­ti­ril­me­si ve si­ya­se­tin ik­ti­dar­sz­la­t­rl­ma­s­dr. k­ti­da­rn si­ya­set­siz­le­ti­ril­di­i yer­de de de­mok­ra­si­den bah­se­de­mez­si­niz. Onun iin ya­p­la­cak bir ana­ya­sa re­for­mun­da Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ye­le­ri­nin nem­li bir ks­m­nn, sz­ge­li­mi en az ya­r­s­nn Mec­lis ta­ra­fn­dan bel­li ni­te­lik­le­re sa­hip ki­i­ler ara­sn­dan se­il­me­si sa­lan­ma­l­dr. Za­ten 1961 Ana­ya­sa­s"na g­re Mah­ke­me ye­le­ri­nin ­te bi­ri Mec­lis ta­ra­fn­dan se­il­mek­tey­di. Ay­r­ca Ana­ya­sa Mah­ke­me­si de 2004 tek­li­fin­de "17 mah­ke­me ye­sin­den dr­d­n Mec­lis se­sin" de­mi­ti. Mec­lis ya­pa­ca­ ana­ya­sa de­i­ik­li­i ile bu sa­y­y ok da­ha yu­ka­r e­ke­bi­lir. Av­ru­pa or­ta­la­ma­s­na ge­ti­re­bi­lir bu­nu. Me­se­la bi­zim ha­zr­la­d­­mz ana­ya­sa tas­la­n­da ol­du­u gi­bi 17 ye­nin 8"ini se­e­bi­lir Mec­lis. Bu bir ta­raf­tan ya­sa­ma or­ga­ny­la Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ara­sn­da­ki ge­ri­li­mi ya da a­t­ma­y azal­ta­cak, di­er ta­raf­tan da esa­sen ne­ga­tif ya­sa ko­yu­cu i­le­vi­ne sa­hip olan Mah­ke­me"nin de­mok­ra­tik me­ru­iye­ti­ni sa­la­ya­cak­tr. En azn­dan bu­nu sa­la­ma­ya y­ne­lik bir kat­k­da bu­lu­na­cak­tr. Ta­bii sa­de­ce bu­nun­la da, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin te­mel hak ve z­gr­lk­le­ri, hu­kuk dev­le­ti­ni ve de­mok­ra­tik pren­sip­le­ri g­ze­ten bir ku­rum ha­li­ne gel­me­si­ni sa­la­ya­maz­s­nz. Esas de­i­im, ya­p­sal de­i­ik­lik­le­rin te­sin­de zih­ni­yet de­i­i­mi­dir. Tr­ki­ye"de­ki te­mel so­run top­lu­mun fark­l ke­sim­le­ri ara­sn­da­ki bir var­lk m­ca­de­le­si ol­du­u­na g­re, by­le bir zih­ni­yet de­i­i­mi­nin ken­di­li­in­den ge­li­me­si­ni bek­le­mek mm­kn de­il ga­li­ba? Ba­kn, Tr­ki­ye"de bu ko­nu­da bir uz­la­ma­nn sa­lan­ma­s la­zm ar­tk. Bu top­lum si­ya­si ge­ri­lim­le­ri, a­t­ma­la­r ila­ni­ha­ye ta­­ya­maz. Tr­ki­ye"de fark­l ide­olo­jik grup­lar, fark­l ev­re­ler, fark­l s­nf­lar ar­tk fark­l­lk­la­ry­la bir ara­da ya­a­mak zo­run­da ol­duk­la­r­n an­la­ma­l­dr. Bu­nun da bir­ta­km as­ga­ri ku­ral­la­r var. Bu ku­ral­lar ze­rin­de an­la­ma­mz ge­re­ki­yor. El­bet­te her­ke­sin ay­n si­ya­si g­r­ pay­la­ma­s, ay­n ide­olo­ji­yi be­nim­se­me­si ge­rek­mi­yor. Bu, e­ya­nn ta­bi­at­na aykr. Do­a­da ol­du­u gi­bi, top­lum­sal ve si­ya­sal alan­da da e­it­li­lik esas­tr. Ama en azn­dan oyu­nun ku­ral­la­r ko­nu­sun­da an­la­a­bi­li­riz. Me­se­la l­ke­yi ki­min y­ne­te­ce­i, ana­ya­sal ku­ral­la­r ki­min ve na­sl de­i­ti­re­bi­le­ce­i gi­bi ko­nu­lar­da an­la­a­bi­li­riz. Bi­zim Tr­ki­ye"de an­la­a­ma­d­­mz nok­ta bu­ra­s. Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin son ka­ra­r da bu oyu­nun ku­ral­la­r­nn ka­bul edil­me­me­siy­le il­gi­li. As­ln­da oyu­nun ku­ral­la­r bel­li. Tr­ki­ye"de Ana­ya­sa"y bel­li bir o­un­luk­la, bel­li art­la­ra uy­mak ar­ty­la Mec­lis de­i­ti­re­bi­li­yor. Ama Ana­ya­sa Mah­ke­me­si di­yor ki, "Ha­yr ol­maz, o ku­ral nor­mal d­nem­ler­de ge­er­li. u an­da si­ya­si re­ji­me y­ne­lik bir teh­dit­ten do­la­y ola­a­ns­t du­rum var, do­la­y­sy­la nor­mal­de ge­er­li olan norm ar­tk ge­er­li de­il." Pe­ki, teh­di­de ve ola­a­ns­t du­ru­ma kim ka­rar ve­ri­yor? Carl Schmitt"in ifa­de­siy­le "ege­men." Do­la­y­sy­la, son ka­ra­ry­la Ana­ya­sa Mah­ke­me­si me­ru­iye­ti ken­din­den men­kul bir ola­a­ns­t­lk re­te­rek, nor­mu as­k­ya al­m­tr. Bu­nun ad, ilan edil­me­mi bir ola­a­ns­t hal­dir. Bil­di­i­niz gi­bi, ola­a­ns­t hal ar­tk oyu­nun ku­ral­la­r­nn ta­ma­men de­i­ti­i bir du­ru­mu ifa­de et­mek­te­dir. ­te ku­rum­sal d­n­­mn ve zih­ni­yet de­i­i­mi­nin nn­de­ki en b­yk en­gel bu­dur. Ta­bi­i, n­k ya­rn bir gn bir ba­ka­s da ken­di­si­ni o nor­mu ip­tal ede­bi­le­cek yet­ki­de g­re­bi­lir. El­bet­te. Me­se­la, "Mec­lis se­im s­re­si­ni 20 y­la ­ka­rr­sa Mah­ke­me bu­nu da m ip­tal et­me­ye­cek?" deniyor. Ta­ma­men var­sa­ym­lar ze­rin­den ko­nu­u­yo­ruz. Si­ya­sal ve sos­yo­lo­jik ol­gu­lar­la hu­ku­ku bir­bi­ri­ne ka­r­t­r­yo­ruz. Hu­kuk by­le var­sa­ym­lar ze­ri­ne ha­re­ket et­mez. im­di ay­n man­tk­la ter­si bir var­sa­y­m dil­len­di­re­lim. Di­ye­lim ki, ile­ri­de Mec­lis, Ana­ya­sa"nn 24. mad­de­sin­de­ki zo­run­lu din kl­t­r ders­le­ri­ne da­ir hk­m, la­ik­li­e ay­k­r ol­du­u ge­rek­e­siy­le de­i­ti­ren bir d­zen­le­me yap­t. Yi­ne di­ye­lim ki, mu­ha­fa­za­kar ye­le­rin o­un­luk­ta ol­du­u Mah­ke­me­ de bu­nu Ana­ya­sa"nn de­i­ti­ri­le­mez il­ke­le­rin­den bi­ri olan la­ik­li­e ay­k­r bu­la­rak ip­tal et­ti. Bu du­rum­da ne ola­cak? Bu­gn Mah­ke­me­"nin ka­ra­r­n ba­z uuk se­nar­yo­lar­la hak­l­la­tr­ma­ya a­l­an­la­rn ter­si se­nar­yo­la­r da d­n­me­le­ri ge­re­kir. Ken­di­si­ni, ko­nu­yu tar­t­a­bi­le­cek ve­ya tar­t­t­ra­bi­le­cek g­te g­ren bir ira­de o tr fa­ra­zi­ye­ler de re­te­bi­lir. Kal­d ki bu var­sa­y­mn te­sin­de, Mah­ke­me"nin Ana­ya­sa"ya ak­a ay­k­r ola­rak ver­di­i bir ka­rar var. Bu­nun ze­ri­ne ko­nu­mak var­ken tu­tup bir­ta­km var­sa­ym­lar­dan ha­re­ket edi­yo­ruz. "Mec­lis, Ana­ya­sa"nn 24. mad­de­si­nin son fk­ra­s­n y­rr­lk­ten kal­d­rr­sa ne olur?" gi­bi bir fa­ra­zi tar­t­ma ye­ri­ne, "Ba­r­t­s ser­bes­ti­si la­ik­li­e ay­k­r m­dr, de­il mi­dir?" so­ru­su­nu tar­t­mak la­zm. Ay­k­r di­yor­sa­nz, o za­man Av­ru­pa"da de­mok­ra­tik-la­ik re­ji­me sa­hip ol­duk­la­rn­da p­he ol­ma­yan dev­let­le­rin ni­ver­si­te d­ze­yin­de ba­r­t­s­ne izin ver­me­le­ri­ni na­sl ak­la­ya­cak­s­nz? By­le bir ey ol­sa bi­le Ana­ya­sa Mah­ke­me­si"nin Mec­lis"in al­d­ ka­ra­r ip­tal et­me yet­ki­si mev­cut Ana­ya­sa"ya g­re yi­ne yok esa­sn­da, y­le de­il mi? Mev­cut Ana­ya­sa"ya g­re yok; ama by­le bir du­rum za­ten fii­li bir du­rum­dur. Me­se­la se­im­le­rin 20 yl­da bir ya­p­la­ca­­na da­ir de­i­ik­lik, mev­cut ana­ya­sal d­ze­nin te­mel ku­ral­la­r­nn ih­lal edil­me­si­dir. Bu hu­ku­kun ie­ri­sin­de ce­vap ve­ri­le­bi­le­cek bir du­rum de­il­dir. Ni­te­kim ge­mi­te as­ke­ri dar­be­ler son­ra­sn­da bi­ri­si ­kp "Ya ne yap­tn sen Ana­ya­sa"y as­k­ya al­dn, Mec­lis"i ka­pat­tn" fa­lan di­ye­bil­di mi? Bu tr fii­li du­rum­la­ra kar­ za­ten hu­ku­ki ted­bir de ala­maz­s­nz. Ana­ya­sa"nn her mad­de­si­ne de­i­ti­ril­me­si tek­lif da­hi edi­le­mez bir h­km ola­rak "Dar­be ya­sak­tr" yaz­sa­nz, bu ola­s bir dar­be­yi n­le­ye­bi­lir mi? K­sa­ca­s, her var­sa­y­ma kar­ bir em­ni­yet su­pa­b ge­li­tir­me­niz mm­kn de­il. Bu var­sa­ym­la­rn ar­ka­sn­da ne var? Bu var­sa­ym­la­rn ar­ka­sn­da, de­mok­ra­tik si­ya­se­te y­ne­lik g­ven­siz­lik var. Ba­zen ade­ta "u halk ol­ma­sa de­mok­ra­si­yi ok iyi yer­le­ti­re­ce­iz" nok­ta­s­na ge­li­yo­ruz. Ancak halk­sz de­mok­ra­si he­nz icat edil­me­di. De­mok­ra­si­ler­de si­ya­si ak­tr, halk ve onun se­tik­le­ri­dir. Y­ne­ti­min z­ne­si halk­tr. En azn­dan teo­rik ola­rak by­le­dir. Ama hal­k bir e­kil­de ca­hil y­n­lar ola­rak g­rp, on­la­rn si­ya­sal ter­cih­le­ri­ne say­g gs­ter­me­den bir avu eli­tin de­er­le­ri­ni s­tn g­re­rek y­net­me­ye kal­kar­sa­nz bu­nun ad de­mok­ra­si ol­maz. Bu­nun dn­ya­nn her ye­rin­de bi­li­nen bir ad var­dr; o da oli­gar­i­dir. Hi kim­se, ci­la­lan­m bir oli­gar­i­yi de­mok­ra­si di­ye yut­tur­ma­ya kalk­ma­sn.
0 Yorum Yaplm , 753 Defa Okunmutur.

Haberin Tarihi : 7.07.2008

Anayasa Mahkemesi 'Egemen benim" dedi
Henz ierik yok
Ar Cezalandrma Eilimi | 3436 Okunma
 Prof.Dr. Vahit BIAK
  ye Girii
Kullanc ad  :
ifre  :
ifremi Unuttum | ye Kayd

  Yaynlanm Kitaplar
  Ziyareti Defteri
Hakan
Gzel bir ierie sahip, emee geenlere baarlar dileiyle......
Bnyamin Cokun
Sevgili Vahit Hocam; bir trl biraraya gelemedik, bari sayfana gzataym dedim. Her frsatta takip etmeye alp, eserlerini ve proglam...
Dursun Kaya
hocam siteniz mkemmel st ok gzel olmu,Cenab allah baarlarnzn devamn nasip etsin selamlar ...
zafer yldz
Baarlarnzn devamn dilerim... ...
bager akmak
sayn hocam; yazlarnz elimden geldiince takip ediyorum.Trkiyeniin demokratik geliimine yazlarnzla olduka byk katklar saly...
hessam
merheba vahit bey ben iranda yasiorum ve tehran uni da hukuk okhiyorum sizi taniyorum ve chok chok seviyorum bana email send edin.ben sizi...
Dr. zcan Gngr
Degerli Hocam, Sizinle tanm olmaktan son derece mutlu oldum.ABD'de bu kadar ksa surede gzel ilikiler kurmak ve gelitirmek de her hu...
yurtsever tamtekin
hocam umarm iyisinizdir geri gzel haberlerinizi alyoruz her ey gnlnzce olsun ...
  Anketler
Ceza Genel Hukuku final snav yntemi hangisi olmal?
konu anlatm
olay zm
boluk doldurma
doru yanl
oktan semeli test
hepsinden kark
farketmez

Sonulari Gster
Gemi Anketler
  Bilgilendirme

Bak Hukuk Brosu Web Sitesi Yenilendi!
15.12.2011 11:26:00

Bçak Hukuk Bürosu Web Sitesi Yenilendi!

www.bicakhukuk.com

...
Yeni tasarm ile...
21.02.2008 01:32:00
Yeni tasarm ile vahitbicak.com yayn hayatna devam etmektedir....
  statistikler
Toplam ye: 484
Toplam Tklama: 543,309
Toplam Ziyareti: 533,419
Toplam Fotoraf: 50
Toplam Etkinlik: 2
Toplam Yorum: 17
Deftere Yazilan Mesaj: 120
Toplam Haber Sayisi: 537
Online ye: 0
Online Ziyareti: 2
  Facebook


VahitBicak.Com Prof. Dr. Vahit BIAK 'n kiisel web sitesidir. Bu web sitesinde yer alan
almalarn, yazlarn, makalelerin her hakk sakldr. Ancak kaynak gsterilerek kullanlabilir.
Her Hakk Mahfuzdur 2008 - vbicak@vahitbicak.com