|
 1 Mayıs kutlamaları istenmeyen manzaralarla tarihe geçti. Sendikalarla, hükümet arasında yaşanan Taksim restleşmesi Türkiye'ye pahalıya mal oldu. Yaşanan olumsuz tabloda en çok konuşulan güvenlik kuvvetlerinin kullandığı şiddet. Polis orantısız güç kullandı mı? Bu konuyu Vahit Bıçak'a sorduk...
(Yeni Şafak, Yorum, 03.05.2008)
1 Mayıs kutlamaları istenmeyen manzaralarla tarihe geçti. Sendikalarla, hükümet arasında yaşanan Taksim restleşmesi Türkiye'ye pahalıya mal oldu. Yaşanan olumsuz tabloda en çok konuşulan güvenlik kuvvetlerinin kullandığı şiddet. Polis orantısız güç kullandı mı? Bu konuyu Vahit Bıçak ve Önder Aytaç'a sorduk. Ortaya iki farklı görüş çıktı
VAHİT BIÇAK
Sorularımıza cevep veren Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Vahit Bıçak polisin oratısız güç kullandığı görüşünde.
1 Mayıs'ta polisin müdahalesi hakkında ne düşünüyorsunuz?
Polisin 1 Mayıs'ta gün boyu sergilediği tavrı ancak bir diktatörlük ülkesinde görmek mümkün. Gerek TV izlediklerimiz gerekse medyaya yansıyan görüntüler rahatsız edici. Öncelikle Taksim konusunda karşılıklı ısrarı anlamak mümkün değil. Eğer sorun yaşanması istenmiyorsa çözüm bulunabilirdi ama bence taraflar samimi olarak çözüm aramadılar.
Polisin gaz bombası kullanımını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Güvenlik kuvvetleri gaz bombasını çoğunlukla caydırıcı olsun diye bulundurulurlar. Ancak 1 Mayıs günü bunların erken ve yoğun kullanıldığını gördük. Bu sakıncalı. Karşınızda güçlü bir mukavemet olur o zaman kullanılması anlaşılır ama 1 Mayıs'ta bunların hiç biri yoktu. Kadınlara, çocuklara gaz bombası atılması orantısız bir güç kullanımı.
Sadece gaz bombası kullanılması mı orantısız güç kullanımı?
Hayır genel olarak güvenlik kuvvetleri orantısız güç kullandı. İstanbul Valisi "orantılı/orantısız güç" kullanımını öğrenmiş ama eksik var. Güç kullanımının başka şartları var. Onlar nedense es geçilmiş.
Nedir onlar?
Emniyet kuvvetlerinin güç kullanmalarının koşullarıdır. Bunlar;
1. Karşısında güçlü bir direnç olması,
2. Güç kullanımından başka seçenek kalmaması,
3. Güç kullanımı amaca yönelik olması,
4. Amacın meşru olması gerekir,
5. Gücün kademeli artması gerekir yani kademelilik ilkesine uygun olması,
6. Kullanılan güçle, hedeflenen amaç arasında orantı olması lazım.
Bu dizgeyi göz önüne aldığımızda, güvenlik kuvvetlerinin uygulamalarının bunların hiç birine uyduğunu söylemek mümkün değil. İnsanları meydana sokmamak için gaz bombası kullanılmaz mesela.
Güvenlik kuvvetlerinin suç işlediğini mi düşünüyorsunuz?
Evet. TCK 118. maddesine göre suç işlenmiştir. Sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçu var. Sendikal haklar anayasal hak ve TCK 118. madde bu anayasal hakkı düzenlemiştir. Bu hakkın kullanılmasının engelleyenler bu maddeyi ihlal etmişlerdir.
1 Mayıs kutlamaları nasıl normalleşebilir?
1 Mayıs işçi bayramı ve işçiler bunu kutlamak istiyor. Yer seçimi bunu kutlamak isteyenlere ait olmalı. Devlete düşen o ortamda güvenliği sağlamak olmalı. Bu da güvenlik kuvvetlerinin sendikalarla, düzenleyicilerle işbirliği ile sağlanabilir.
Emniyet provokasyon yapılacağı yönünde istihbarat aldıklarını ifade ettiler. Şiddet bu provokasyonları önlemek için kullanılmış olabilir mi?
Eğer ortada ciddi bir istihbarat varsa bu riski en aza indirmenin rolü, sendikalarla işbirliğidir. Yasakla değil. Eğer sendikalarla sağlıklı işbirliği yapılabilse idi bu provokasyonlar hiç olmadan önlenebilirdi. Sendikalara yönelik yasaklar, sendikaları marjinal grupların yanına itti. Yasaklar riski küçültmemiş büyütmüştür.
***
Önder Aytaç
Aynı konuda sorularımızı cevaplayan Polis Akademesi'nden Doç. Dr. Önder Aytaç ise polisin verilen görevi yerine getirdiğini söyledi.
Polisin orantısız güç kullandığı yönünde eleştiriler var ne diyorsunuz?
2559 sayılı yasanın Ek 6. maddesi açık biçimde "kademeli orantılı güç" kullanılabilir diyor. Kademeli orantılı güç kullanımı tamamen subjektif bir değerlendirme. Polis burada jop kullanmamalıydı. Sadece tazyikli su, sonra tazikli su sıkarak ve zorunlu kaldığı durumlarda da gaz bombası kullanarak görevini yapmalıydı. Bu yapabileceğinin en azını ama etkili biçimde yapması demekti.
Biber gazının kullanımı erken ve yoğun olmadı mı?
Bence değil. Eğer biber gazı yerine jop kullanmış olsa, karga tulumba arabaya konup emniyete götürülmüş olsaydı ya da sessiz kalıp hiçbir şey yapmasaydı ortaya çıkacak tablo daha vahim olabilirdi. Zarar daha vahim olabilirdi ve o zamanda güvenlik kuvvetlerinin görevini yapmadığını tartışıyor olabilirdik.
Ortaya çıkan hoş olmayan görüntüler ne diyeceğiz peki?
Aslında ortaya çıkan bu tablolar daha büyük olayları önlemiş olabilir belki de. Bakın yasadışı örgütlerin web sitelerine, yayınladıkları bildirilere, sokaklara astıkları pankartlara bakın; "1977'nin intikamını alacağız", "Taksim'e çıkacağız, Taksimi'i fethedeceğiz", "Taksim bizim olacak". Bu gruplar Taksime çıksaydı daha vahim bir tablo ile karşı karşıya kalabilirdik.
1 Mayıs'ı sıkıntısız atlatma şansı yok muydu?
Burada hükümet yetkilileri başından Taksim meydanının yasaklamayabilirdi. O zaman sorun olmazdı. Mesela 6-7 yıldır Kazlıçeşme'de Nevruz kutlamaları var ve sorunsuz geçiyor. Bu alana 6-7'li kontrolden geçerek geliyor insanlar. Benzer biçimde bir güvenlik sağlanabilse Taksim içinde izin verilebilirdi ama bunu sağlamak mümkün değil.
Peki ortada bir suç var mı?
Ortada bir suç varsa bu suç polisin değil. Polis verilen emri uyguladı. Ben biliyorum ki, 1 Mayıs için bir haftadır evine gidemeyen polisler var. Son olarak evet suç işleyen polis varsa bu tespit edilir ve cezai işlem yapılır. Burada suç olan nedir? Mesela geçen sene bir lokantada yemek yiyen bir vatandaşın dövülmesi suçtur ve bunu yapan ceza verilmelidir.
03.05.2008 |
